Afvallen en mindset

Hoe je tegen afvallen aankijkt heeft te maken met je mindset: jouw ideeën over jezelf en de wereld. Zie je het als een doel dat je met je hoofd bedenkt, dan richt je je bijvoorbeeld op snel 10 kilo kwijtraken. Maar het kan ook zo zijn dat je beseft dat je anders wilt leven en eten. En dat die twee dingen met elkaar samenhangen. De ene kijk op de wereld maakt afvallen makkelijker en een andere maakt het juist moeilijker. Je leest hier de zes nuttige aspecten van een behulpzame mindset om af te vallen en je krijgt drie tips. 

Een mindset tegenover afvallen is de gevestigde reeks houdingen, denkbeelden, overtuigingen en familietradities die een persoon heeft; kort gezegd, het is de persoonlijke kijk op afvallen. De mindset kan een wens om af te vallen belemmeren of juist makkelijker maken.

De Franse schrijfster *Gabrielle Deydier vertelt in haar boek “Men is niet dik geboren” over haar ervaring met overgewicht in Frankrijk. Zij vat de houding van een gemiddelde Fransman of -vrouw ten opzichte van overgewicht samen als: ‘Overgewicht is een bizarre, zelf aangedane aandoening’. Met deze mindset wordt het erg moeilijk om op een aangename manier af te vallen. Als je jezelf zo hard veroordeelt, ben je misschien wel gemotiveerd om af te vallen om minder “bizar” te zijn. En misschien denk je dat je het zelf in de hand hebt; het is tenslotte een "zelf aangedane" aandoening. Maar het gebrek aan zelfliefde zal het uitermate moeilijk maken om het geduld en de veerkracht op te brengen bij een gewichtsverlies traject. Waarschijnlijk leidt zo’n mindset tot veel zelfkritiek, zelfoordeel en onzekerheid. Al deze negativiteit wordt dan misschien weer getroost met iets lekkers, zodat je tenminste een ogenblik rust hebt. Deze mindset belemmert het succes van het proces van afvallen.

Welke mindset moet je hebben om af te vallen?

Maar welke mindset is dan wel behulpzaam om af te vallen? We zetten de zes nuttigste aspecten op een rij:

1. Hoop hebben dat afvallen mogelijk is

Als je denkt: ik ben gewoon iemand die zwaar is, dan heb je eigenlijk al besloten dat je gewicht zoals het nu is voor altijd zo zal zijn. Je gewicht is een deel van je persoonlijkheid geworden. Binnen coaching wordt dan gesproken van een vaste mindset. Mensen met een vast idee over zichzelf leren en veranderen minder goed dan mensen met een groeimindset. Met een groeimindset denk je eerder: ‘Nu ben ik zwaarder dan ik zou willen en ik kan leren wat nodig is om gewicht te verliezen’. Dat komt erop neer dat je hoop moet hebben dat afvallen ook voor jou mogelijk is.

2. Persoonlijk leiderschap nemen

Een probleem hebben en weten dat dit probleem opgelost zou kunnen worden, zegt nog niets over wie dat probleem op gaat lossen. Persoonlijk leiderschap nemen betekent dat je jezelf als verantwoordelijke ziet om een oplossing voor jouw probleem te vinden. Dat vinden veel mensen een moeilijk idee: degene die een oplossing wil, neemt de verantwoordelijkheid en niet degene die een probleem veroorzaakt heeft. Vaak hoor je dan het woord ‘oneerlijk’ opduiken. Toch zijn mensen die zich met oplossingen bezighouden veel effectiever dan mensen die zich met de oorzaken ofwel de ‘schuld’ bezighouden. Verantwoordelijkheid voor je eigen problemen nemen, ook al ben je niet schuldig aan hoe het zo gekomen is, is je beste kans op een succesvolle oplossing. Persoonlijk leiderschap betekent daarentegen niet dat je geen hulp mag inschakelen. Je houdt de regie in handen over wie betrokken wordt en zorgt dat de doelen bereikt worden. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan, daarom is de bereidheid om hier een poging toe te doen als mindset al een goede stap.

3. Actief openstellen voor verandering

Afvallen is een veranderingsproces. Eetpatronen moeten veranderen, het lichaam verandert en de mens ziet er ook anders uit. Dit verandert vaak ook hoe je met de mensen om je heen omgaat en hoe zij met jou omgaan. Nu is het wel zo dat mensen niet zo happig zijn op verandering. Wat we kennen, is getest, veilig en comfortabel. Iedereen heeft weerstand tegen veranderingen. Als je dus besluit te veranderen, dan moet je actief moeite doen om jezelf daartoe over te halen. Je doet moeite om in je houding, verwachtingen, gewoontes en overtuigingen ruimte te maken, zodat er iets nieuws kan ontstaan. En dat betekent soms ook afscheid nemen van dingen. Dat is waarom verandering zo moeilijk is. Wij beleven verandering vaak als verlies. En toch is het de moeite waard de veranderlijke natuur van het leven te omarmen. Niets in de natuur is statisch. En zo is dat ook met jou: nu vind je mogelijk frisdrank lekker, maar dat betekent niet dat je dat over 10 jaar ook nog moet vinden. Als je denkt: 'Ik ben iemand die van frisdrank houdt', dan heb je van je voorkeur voor frisdrank een soort standbeeld gemaakt. Jij en de frisdrank zijn vast met elkaar verbonden geraakt. Als je daarentegen de veranderlijke natuur van jezelf wilt respecteren, dan zeg je: op dit moment drink ik graag frisdrank. Het openstellen voor verandering houdt niet in dat er onmiddellijk dingen veranderen, alleen dat er verandering mogelijk is.

4. Daadkracht ontwikkelen

Gebrek aan wilskracht is volgens de populaire opinie de oorzaak van je gewichtsprobleem. Dat valt te betwijfelen. Je genen en de moderne voedselomgeving zijn waarschijnlijk mede oorzaken van overgewicht. Hoe dan ook komen wilskracht en discipline om de hoek kijken als jij de verantwoordelijkheid voor je gewichtsprobleem op je neemt en een veranderingsproces begint. Dat ervaren mensen vaak als afzien. Voor sommige mensen is het inzetten van wilskracht en discipline makkelijk en natuurlijk. Haast moeiteloos werken ze hard en komen ze gestaag vooruit. Deze mensen, bij wie het makkelijk afgaat, kenmerken zich doordat ze iets doen wat authentiek bij ze past. Bij BOTI noemen wij dat daadkracht: je vaardigheden inzetten voor echte hartenwensen. Actie nemen die bij je past en die ergens naartoe leidt. Daadkracht heeft zeker een plek in je groeimindset voor het afvallen. 

5. Weerstanden verwachten

Je actief openstellen voor verandering houdt in dat je wat ongemak, onzekerheid en onwennigheid zult tegenkomen. Je kunt er zeker van zijn dat die gevoelens innerlijke weerstanden oproept. Weerstanden kennen vele vormen: onverwacht harde standpunten of iets dat je tegenhoudt. Dingen die onbespreekbaar lijken, waar je geneigd bent voor te vechten, te bevriezen of te vluchten. Dat kunnen denkbeelden zijn, maar ook een zelfbeeld dat je niet wilt missen of een gewoonte die je oh zo aangenaam vindt. Soms uit zich weerstand ook als twijfel, sabotage, of onzekerheid. Zelfs als je iets vergeten bent, kan dat duiden op een weerstand. Weerstanden zijn menselijk. Mensen met een groeimindset treden interne en externe weerstanden nieuwsgierig en open tegemoet. Een klein beetje zelfspot en een flinke dosis zelfliefde maken het een heel stuk makkelijker om eerlijk naar je eigen ‘verwarringen’, 'bezwaren' of 'monsters' te kijken.

6. Falen als deel van het afvalproces zien

Een groeimindset herken je ook aan de houding ten opzichte van falen. Iemand die net een hele zak chips heeft gegeten en toch een behulpzame, veerkrachtige mindset heeft, kan: 

1. erkennen wat er is gebeurd
2. erkennen hoe dat voelt
3. erkennen dat dit niet in lijn is met eerdere wensen 

Dat is de gezonde innerlijke dialoog. Wie falen bespreekbaar maakt, hoeft niet bij het eerste teken van falen op te geven of zichzelf te straffen. Goed omgaan met falen laat zien dat je aan je eigen kant staat en bereid bent jezelf liefdevol op het juiste pad te houden.

Hoe krijg je de juiste mindset om af te vallen?

Het ontwikkelen van een behulpzame mindset is de meest nuttige eerste stap die je kunt zetten om af te vallen. Een groeimindset ontwikkel je net als iedere andere vaardigheid: hoe leer je schaatsen? Door te oefenen, een goede leraar te vinden en dingen uit te proberen. Zonder een behulpzame mindset wordt het proces lastiger en wordt het resultaat altijd moeilijker te bereiken. Door jezelf. Met een vaste mindset ben je zelf de zwakke schakel in het afvalproces. Erger nog, soms wordt je mindset een saboteur die al je harde werk onderuit probeert te halen. Die vijandig is tegenover alles wat je probeert en daardoor je motivatie, zelfwaarde en hoop voortdurend ondermijnt. Van de hele lijst met kenmerken van een nuttige mindset voor het afvallen, begin je het beste bovenaan: overtuig jezelf ervan dat afvallen ook voor jou mogelijk is. Hieronder lees je drie tips over hoe je dat zou kunnen aanpakken.

3 tips om de juiste mindset voor afvallen te ontwikkelen

1. Overtuig jezelf dat afvallen ook voor jou mogelijk is
   Zoek naar voorbeelden in je omgeving van mensen bij wie het afvallen wel gelukt is. Zoek naar mensen die ooit zwaarder waren dan ze nu zijn en die dit al meer dan drie jaar volhouden - zonder eronder te lijden. Zoek in je directe omgeving of op internet. Blijf zoeken totdat je iemand hebt gevonden wiens verhaal voor jou inspirerend en relevant is. Stop als je denkt: "Het is dus mogelijk". Dat is ruim voordat je jaloers wordt op al die mensen die het wel gelukt is. Als je ervan overtuigd bent dat het iemand is gelukt, dan kun jij het in principe dus ook. Onderzoek daarna waarom je denkt dat het voor een ander wel kan, maar voor jezelf niet. Maak een lijst van de redenen waarom je denkt dat het voor jou anders of moeilijker is. Sta dan stil bij de wetenschap dat in principe iedereen kan afvallen en dat je nog wat twijfels hebt over je eigen proces van afvallen. Het besef dat deze twee gedachten tegelijkertijd bestaan, kan de opening bieden om je eigen gewichtsverliesproces te beginnen.
   
   
2. Neem persoonlijk leiderschap over je proces van afvallen
   Als je denkt dat je niets kunt of mag controleren, voel je je als een hulpeloos kind of slachtoffer. Als je daarentegen denkt dat je alles kunt controleren en beïnvloeden wat je leven betreft, mis je wat realiteitszin en dat kan ervoor zorgen dat je teleurgesteld bent als je geen 10 kilo in een week verliest. Nuttiger is het om verantwoordelijkheid te nemen voor alles wat je zelf wél kunt veranderen. Bijvoorbeeld welk merk koffie of thee je drinkt en of je daar meer of minder suiker in doet. Daar heeft eigenlijk niemand commentaar op als je er geen of juist vier lepels suiker in doet; dat mag je helemaal zelf weten. Er zijn dingen, zoals wat je gezin voor voedsel koopt, waarover misschien meerdere mensen beslissen of vooral iemand anders, die wel probeert rekening te houden met je voorkeuren. Dan kun je nog steeds verantwoordelijkheid nemen voor de rol die je zelf in deze dingen speelt. En tot slot zijn er dingen die je amper of helemaal niet kunt beïnvloeden. Denk aan wat de supermarkt om de hoek verkoopt of denk aan wat de werkgever in de kantine serveert. Aanvaard de dingen die je niet kunt beïnvloeden. Of ontwijk ze. Stephen Covey noemt dat de “Circle of influence” en legt uit dat je effectiever wordt als je je aandacht zo veel mogelijk richt op dingen die je wel kunt controleren en de rest laat gaan.
   
   
3. Kom workshoppen met coach Loet
   In de workshop 'Afvallen en mindset' helpen we je met deze eerste twee stappen. Samen met anderen werk je concreet aan een behulpzame mindset voor het afvallen. Er ontstaat een gezondere basis voor al je bezigheden. Een groeimindset helpt je je hartewensen serieus te nemen en jezelf ervoor in te zetten. Je wordt weerbaarder tegen meningen van buitenaf. Deze mindset maakt iedere poging aangenamer en verhoogt de slagingskansen. Wij leren je deze groeimindset op te bouwen. Coach Loet begeleidt het proces. Met kleine, praktische oefeningen zet je krachtige stappen. Op de typische BOTI-manier - warm, speels en vanuit een ander perspectief - worden tal van mindsettheorieën vertaald naar concrete en vooral toepasbare vaardigheden. We heten je graag welkom op deze workshop om je mindset in beweging te brengen. En een mindset die eenmaal in beweging is, heeft de neiging om door te groeien.
   Doe mee met de workshop en ontwikkel een behulpzame minset om af te vallen.

* Gabrielle Deydier - On ne naît pas grosse (Engelse titel: Saving Grace: A Memoir of Weight Loss)